BALLIKAYA KÖYÜ/Konumu ve Yeryüzü Şekilleri
BALLIKAYA KÖYÜ
Konumu ve Yeryüzü Şekilleri
Süleyman ÖZEROL/Araştırmacı-Gazeteci
1. Konumu
Hekimhan-Arguvan ilçeleri arasında orta noktadadır. Doğusunda Mıroğlar, güneydoğusunda Çeki mezraları, güneyinde Başkavak köyü, batısında İğdir köyü, kuzeyinde de birkaç köyün yaylalığı ve otlağı olan Ayranca Dağları ve uzantıları bulunur.
Kuzey-güney eğilimli bir yamaca kurulmuş, yaşanan yer kayması sonucu biraz daha kuzeyde Kösharmanı ve Duzdaşı denen yörenin arazileri üzerine yeniden kurulmuştur. Hekimhan-Arguvan karayolu kuzeyinden, Başkavak, Haydaroğlu, Yağca köylerine giden yol köyün içinden geçer, güneye doğru uzanır.
2. Yeryüzü Şekilleri
Ayranca Dağları köyün ve yörenin en önemli yükseltisidir. Bu dağlar üzerindeki Hasbek Tepesi en yüksek zirvedir (2237 m). Bazı kaynaklarda 3000 metrenin üzerinde bir yüksekliğe sahip olduğu belirtilir. “Şehitler Mezarlığı” denilen mezarların da bulunduğu tepe, “En büyük tepe, bekleyen yer” anlamlarını taşır. Kayabaşı’nın hemen üzerinde de Pir Sultan Dağı vardır. Ayrıca Çeki Dağı, Yığma Tepeleri, Sivrice Tepesi, Çakıröğü Tepesi, Böğürme önemli yükseltileri oluşturur.
Konumu ve Yeryüzü Şekilleri
Süleyman ÖZEROL/Araştırmacı-Gazeteci
1. Konumu
Hekimhan-Arguvan ilçeleri arasında orta noktadadır. Doğusunda Mıroğlar, güneydoğusunda Çeki mezraları, güneyinde Başkavak köyü, batısında İğdir köyü, kuzeyinde de birkaç köyün yaylalığı ve otlağı olan Ayranca Dağları ve uzantıları bulunur.
Kuzey-güney eğilimli bir yamaca kurulmuş, yaşanan yer kayması sonucu biraz daha kuzeyde Kösharmanı ve Duzdaşı denen yörenin arazileri üzerine yeniden kurulmuştur. Hekimhan-Arguvan karayolu kuzeyinden, Başkavak, Haydaroğlu, Yağca köylerine giden yol köyün içinden geçer, güneye doğru uzanır.
2. Yeryüzü Şekilleri
Ayranca Dağları köyün ve yörenin en önemli yükseltisidir. Bu dağlar üzerindeki Hasbek Tepesi en yüksek zirvedir (2237 m). Bazı kaynaklarda 3000 metrenin üzerinde bir yüksekliğe sahip olduğu belirtilir. “Şehitler Mezarlığı” denilen mezarların da bulunduğu tepe, “En büyük tepe, bekleyen yer” anlamlarını taşır. Kayabaşı’nın hemen üzerinde de Pir Sultan Dağı vardır. Ayrıca Çeki Dağı, Yığma Tepeleri, Sivrice Tepesi, Çakıröğü Tepesi, Böğürme önemli yükseltileri oluşturur.
Yaylalar: Ayranca, Kayabaşı, Alaçayır, Darıderesi Çakıröğü, Horunoğlu önemli yaylalardır. Bunlar arasında Alaçayır önemli yer tutar. Alaçayır’a göçenler azala azala 1989 yılında bir eve düşmüştür. Daha sonra ise yaylaya göçen olmamıştır. Oysa eskiden bir iki davarı olan bile Alaçayır’a göçerdi. Ayrıca suyu köye içme suyu olarak getirildi.
Akarsular: En önemli akarsu Mezirme Deresi’dir. Kayadibi yöresinden doğar, Çoraklının Dere, Gölün Dere gibi kaynakları, Başkavak köyü topraklarında Göçet Deresi (Bu dereyi Aşılık ve Gedikardı Dereleri besler), Yağca köyünde Yağca Deresi ile birleşir, oradan da Kuruçay yolu ile Fırat’a karışır. Diğer önemli bir akarsu Ayranca Dağları eteklerinden doğan Darıderesi’dir. Darıderesi, Alaçayır Yaylasından doğan Yazyurdunun Deresi ile Mıroğlar mezrasının altında birleşerek Avşar Çayını başlatır. Bu da Arguvan’ın Çavuş köyü topraklarında Uludere’ye karışır.
3. İklimi ve Bitki Örtüsü
Doğu Anadolu’ya özgü karasal iklim hüküm sürer. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçer. Baharlarda yağan yağmurun yanı sıra, zaman zaman dolu yağışı da olur. Kar daha çok Kasım-Mart ayları arasında yağar. Keban ve Karakaya Barajlarının yapımından buyana iklimde yumuşama artmaktadır. Kışın en soğuk olduğu dönem Aralık, Ocak, Şubat aylarıdır. Haziran-Eylül arasında yağış çok azdır. Temmuz ve ağustos aylarında yağışa pek rastlanmaz. Yaz sıcaklığı ortalaması 30 derece dolayındadır.
Kayadibi, Darıderesi, Böğürme, Karadoğan, Dağınnıbölük, Göçet, Yanıkağaç, Ecedamı yöreleri orman bakımından zengin olmasına karşın bazı tepelerde değil orman, ağaca bile rastlanmaz. Kayabaşı, Belantarla, Yazı, Bakırpuğarın bir bölümü, Üslücetepe, Keltepe bitki örtüsü yönünden zengin olmayan yerlerdir. Orman ağaçlarının başında meşe gelir. Birçok yerde meşelerin içinde ardıç ağacı (Ayranca Dağlarının bazı bölümlerinde “Pir ardıç” adı verilen dikensiz türü) bulunur. Köyün eski evlerinin direk ve döşemelerinin oldukça kalın olan bu ardıçlardan olması dikkat çekicidir. Alıç, yabani armut, yabani kızılcık, dağın, kuş eriği gibi ağaçlar seyrek olarak da olsa bulunur. Köyü dört bir yandan saran çoğu ağaçlarını kayısının oluşturduğu bahçeler bitki örtüsü olarak ormandan aşağı kalmayacak derecede çoğalmıştır.
====================================
Akarsular: En önemli akarsu Mezirme Deresi’dir. Kayadibi yöresinden doğar, Çoraklının Dere, Gölün Dere gibi kaynakları, Başkavak köyü topraklarında Göçet Deresi (Bu dereyi Aşılık ve Gedikardı Dereleri besler), Yağca köyünde Yağca Deresi ile birleşir, oradan da Kuruçay yolu ile Fırat’a karışır. Diğer önemli bir akarsu Ayranca Dağları eteklerinden doğan Darıderesi’dir. Darıderesi, Alaçayır Yaylasından doğan Yazyurdunun Deresi ile Mıroğlar mezrasının altında birleşerek Avşar Çayını başlatır. Bu da Arguvan’ın Çavuş köyü topraklarında Uludere’ye karışır.
3. İklimi ve Bitki Örtüsü
Doğu Anadolu’ya özgü karasal iklim hüküm sürer. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçer. Baharlarda yağan yağmurun yanı sıra, zaman zaman dolu yağışı da olur. Kar daha çok Kasım-Mart ayları arasında yağar. Keban ve Karakaya Barajlarının yapımından buyana iklimde yumuşama artmaktadır. Kışın en soğuk olduğu dönem Aralık, Ocak, Şubat aylarıdır. Haziran-Eylül arasında yağış çok azdır. Temmuz ve ağustos aylarında yağışa pek rastlanmaz. Yaz sıcaklığı ortalaması 30 derece dolayındadır.
Kayadibi, Darıderesi, Böğürme, Karadoğan, Dağınnıbölük, Göçet, Yanıkağaç, Ecedamı yöreleri orman bakımından zengin olmasına karşın bazı tepelerde değil orman, ağaca bile rastlanmaz. Kayabaşı, Belantarla, Yazı, Bakırpuğarın bir bölümü, Üslücetepe, Keltepe bitki örtüsü yönünden zengin olmayan yerlerdir. Orman ağaçlarının başında meşe gelir. Birçok yerde meşelerin içinde ardıç ağacı (Ayranca Dağlarının bazı bölümlerinde “Pir ardıç” adı verilen dikensiz türü) bulunur. Köyün eski evlerinin direk ve döşemelerinin oldukça kalın olan bu ardıçlardan olması dikkat çekicidir. Alıç, yabani armut, yabani kızılcık, dağın, kuş eriği gibi ağaçlar seyrek olarak da olsa bulunur. Köyü dört bir yandan saran çoğu ağaçlarını kayısının oluşturduğu bahçeler bitki örtüsü olarak ormandan aşağı kalmayacak derecede çoğalmıştır.
====================================
9 Ocak 2008 tarihli SÜLEYMAN ÖZEROL/İNCE DÜŞÜNCELER sitemden aktarılmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder